Covid-19ak eragindako pandemiak desparekotasun sozialak areagotu ditu osasun arloan

2023ko urtarrilaren bukaeran, mundu mailan berretsitako koronabirus kasuen kopurua 664 milioikoa zen, eta hildakoen kopurua 6,7 milioikoa (1). SARS-CoV-2a (edo COVID-19a, gaixotasunaz ari bagara) ez da birus soil bat, transmisioa, patogenia, hilgarritasuna eta bestelako ezaugarriak dituena. Horrez gain, testuinguru historiko zehatz batean ondorioak izan dituen fenomeno sozial eta politiko bat ere bada, pertsona/lekua/denboraren arabera patroi […]

Telemedikuntza eta osasuna

Azken urteetan mundu mailan hazi egin da osasun-sistemetan informazioaren eta komunikazioaren teknologien erabi- lera (1,2). Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) honela definitzen du e-osasuna: IKTak kostu-eraginkor eta seguruan erabiltzea osasunaren eremuan, osasun-arretako zerbitzuak, osasunaren zaintza epidemiologikoa, literatura zientifikoa, osasunerako hezkuntza, osasunaren arloko ezagutzak eta ikerketa barne (3). IKTak osasun-arretan txertatzeak hainbat izen hartu ditu: telemedikuntza, teleosasuna, […]

Klima-krisia eta munduko osasuna

Munduko eskualde bakar bat ere ez dago krisi klimatikoaren osasun-ondorio suntsitzaileetatik salbu. Alabaina, osasun-ondorio gehienak eta larrienak pairatzen dituztenak dira hauen kausetan gutxien eragiten dutenak, eta, horrela, osasun-desparekotasun sozialak bidegabe areagotzen dira.  Klima-aldaketaren osasun-arriskuek neurriz kanpo eragiten diete pertsona zaurgarrienei eta behartsuenei, hala nola emakumeei, haurrei, gutxiengo etnikoei, komunitate pobreei, migratzaileei edo desplazatuei, adinekoei eta […]

Arreta espezializatura eta sistema publikoak erabat estaltzen ez dituen osasun-zerbitzuetara joateko aukera herritarren maila sozioekonomikoaren arabera dago. Hala ere, lehen mailako arretarako, larrialdietarako eta ospitaleratzeetarako aukeran ez dago desberdintasun sozialik

Euskadin bizi direnen pertsonen desgaitasunak gora egiten du euren posizio sozioekonomikoak behera egiten duen heinean

COVID-19 Euskadin

Laster artikulu hauek argitaratuko ditugu: Gizarte-desberdintasunak COVID-19-ren kutsaduran Euskadin eta Konfinamendua, osasuna eta desberdintasun sozialak osasunean Euskadiko haurren artean

Gizarte-desberdintasuna osasunean eta COVID-19

Laster artikulu hauek argitaratuko ditugu: Gizarte-desberdintasunak COVID-19-ren kutsaduran eta hilkortasunean Pandemiaren eragina eta haren kudeaketa osasuneko desberdintasun sozialetan

Osasunaren baldintzatzaile sozialak eta COVID-19

Laster artikulu hauek argitaratuko ditugu: Baldintzatzaile sozialak eta COVID-19 Epidemiaren kudeaketa osasunaren determinatzaile sozial gisa, kutsaduretatik harago

Euskal osasun-sistema publikoak legitimitate handia du gizartean, eta sistema publikoa, unibertsala, kalitateduna eta zergen bidez finantzatutakoa nahi du gizarte horrek

Zergatik da horren garrantzitsua osasun sistema publiko, unibertsal, doako eta kalitatezko bat izatea?

Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera: Osasun sistemek osasuna sustatzera, berreskuratzera edo mantentzera zuzendutako antolakunde, erakunde eta baliabideak biltzen dituzte (1). Beraz, osasun sistemen jarduera osasun asistentziaz (lehen mailakoa, espezializatua edo ospitalekoa) harago doa eta barne hartzen ditu herritarrentzat agian horren ikusgarriak ez baina euren osasunarentzat garrantzitsuak diren elementuak ere, hala nola behaketa epidemiologikoa, ingurumen osasuna, […]

Euskal osasun sistema publikoaren ezaugarriak

Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) osasun sistema publikoa bi erakundek osatzen dute; lehen-lehenik, Osasun Sailak, osasunarekin zerikusia duten alderdi guztiak planifikatzen, finantzatzen eta arautzen dituen erakundea. Bigarrenik, Osakidetza – Euskal Osasun Zerbitzua, zeina aurrekoari atxikita egon eta titulartasun publikoa badu ere, nortasun juridiko propioa du eta osasun zerbitzuak eskaintzeko gaitasuna bere mende dauden zerbitzu-erakunde publikoen bitartez […]

Euskadin osasunean gastatzen diren hamar eurotatik hiru finantzazio pribatuarena da

Osasun gastuaren finantzazio pribatua gora doa krisia hasi zenetik

Lehen Mailako Arretak ez du osasun-arretarako sarbidean desberdintasunik sortzen Euskadin.

Sistema publikoak estaltzen ez dituen edo partzialki estaltzen dituen osasun-zerbitzuak egoteak desberdintasun handiak sortzen ditu Euskadin osasun-laguntza eskuratzeko orduan

Arreta mediko espezializaturako aukera ez da guztientzat berdina Euskadin

Ospitaleratzeetan eta ospitaleetako larrialdietarako aukeran ez da desberdintasunik Euskadin

Euskadin, herritarretan hamarretik bik osasunaseguru pribatu bat du

Euskadin bizi diren pertsonen osasunak behera egiten du euren posizio sozioekonomikoak ere behera egiten duen heinean

Lan prekarietateak eragin negatiboa du langileen osasun fisiko eta psikikoan

Osasun-aseguru pribatua dutenen pertsona kopurua gora doa 2004tik, batez ere azken urteetan

Desberdintasun sozialak are jaio aurretik jaraunsten dira

Zer dira eta zergatik dira garrantzitsuak osasun arloko desberdintasun sozialak?

Herritarren osasunari determinatzaile sozialen betaurrekoekin begiratzen badiogu, beste dokumentu batean (ikus  kapitulua “Zer dira eta zergatik dira garrantzitsuak osasun arloko determinatzaile sozial eta politikoak?” kapitulua) azaldu den bezala, ez digu soilik osasunaren “kausen kausak” ikusteko aukera ematen, baita pertsona batzuk beste batzuk baino osasun onarekin bizitzeko aukera gehiago eta talde zenbaitzuk beste batzuk baino probabilitate […]

Egoera sozioekonomikoa eta osasuna

Osasun publikoan egindako ikerketaren ondorio sendoenetako baten arabera, behar handieneko egoera sozioekonomikoan diren pertsonak urte gutxiago bizi dira eta osasun okerragoa izan ohi dute. Horren arrazoia da bai osasuna sustatzen eta babesten dituzten baliabideak bai pertsonak eraginpean dauden arrisku-faktoreak zeharo baldintzaturik daudela euren egoera sozioekonomikoengatik. Posizio sozioekonomikoa da gizarte-estratifikazioaren mekanismo nagusienetakoa, eta honela definitzen da: […]